Internationaal onderzoek toont aan dat organisaties met een dynamisch klimaat beter inspelen op chaos en constante verandering. Ze komen beter tegemoet aan de noden van de klant en lanceren niet alleen meer nieuwe maar ook betere producten en diensten. Dit in tegenstelling tot organisaties met een stagnerend klimaat die hier niet in slagen… Interessant genoeg dus om eens te onderzoeken hoe werken aan het organisatieklimaat uw organisatie wendbaar of ‘agile’ kan maken.
Wat verstaan we onder organisatieklimaat?
Organisatieklimaat is een concretere dimensie van de organisatiecultuur. Cultuur gaat over de waarden, overtuigingen, geschiedenis, tradities, enz., die de diepere funderingen van de organisatie weerspiegelen.
Klimaat daarentegen gaat over gedeelde percepties over gedragspatronen, attitudes en gevoelens die de sfeer in de organisatie karakteriseren. Klimaat gaat over het ‘zuurstofgehalte’ dat in de organisatie aanwezig is, en om een zekere dynamiek neer te zetten heeft een organisatie die zuurstof nodig.
Doordat organisatieklimaat concreter en tastbaarder is dan organisatiecultuur, is het ook beter te beïnvloeden in de gewenste richting. Want een dynamisch klimaat komt er niet vanzelf maar is het resultaat van gerichte aandacht.
Een studie van PricewaterhouseCoopers toont aan dat zorg voor een creatief klimaat een van de drie basiskenmerken is die ‘topperformers’ onderscheid in hun vermogen om verandering en groei te realiseren. Concreet vullen ze dit in door zorg voor het klimaat als prioriteit te stellen voor de organisatie. Maar ook door competenties ivm zorg voor het klimaat te ontwikkelen bij leidinggevenden en hen hierop te screenen bij selectie en promotie.
De SOQ een framework om het organisatieklimaat te verbeteren
Als we klimaat ter sprake brengen moeten we zorgen dat we beslagen op het ijs komen. Daarom is het belangrijk dat we een kader aanwenden dat gebaseerd is op onderzoek. De SOQ (Situational Outlook Questionnaire of klimaatmeting) is een assessment tool voor klimaat gebaseerd op 50 jaar onderzoek van Göran Ekvall en Scott Isaksen. De SOQ hanteert negen dimensies om klimaat in beeld te brengen
- Uitdaging/betrokkenheid
- Vrijheid
- Vertrouwen/openheid
- Ideeën-tijd
- Speelsheid/humor
- Conflict
- Steun voor ideeën
- Debat
- Risico nemen
De SOQ bestaat uit een gestandaardiseerde vragenlijst en enkele open vragen. De resultaten van de gestandaardiseerde vragen worden weergeven in een spindiagram en worden vergeleken met de scores van innovatieve en stagnerende organisaties. De antwoorden op de open vragen worden thematisch geordend en bieden zo een rijke aanvulling om de kwantitatieve data te interpreteren. De SOQ kan op organisatieniveau, op afdelings- of teamniveau aangewend worden.
Bij een assessment wordt altijd veel aandacht besteed aan een grondige bespreking van de resultaten: sterktes en belangrijke uitdagingen worden benoemd en verbanden en oorzaken worden onderzocht. Een goed inzicht in de resultaten is immers cruciaal om de juiste aanknopingspunten te vinden om het klimaat te verbeteren. Sommige acties zullen snel kunnen doorgevoerd worden, zo schafte een bedrijf nog tijdens de feedback sessie het gebruik van de prikklok af omdat het zulk een nefaste impact had op het klimaat. Andere acties vereisen structurele maatregelen zoals het herprofileren van het middenkader waartoe een andere organisatie besliste.
Welk effect heeft de SOQ?
De SOQ maakt het klimaat meetbaar en dus zichtbaar, zeker ook door de vergelijking met de resultaten van innovatieve en stagnerende organisatie. Voor sommige managers zijn ‘harde’ bewijzen en cijfers nodig om ze te overtuigen om werk te maken van het klimaat. De SOQ creëert zo het nodige draagvlak hiervoor.
De negen dimensies geven ‘taal’ om over klimaat te spreken op een neutrale basis, want spreken over sfeer wordt ofwel snel bedreigend of blijft te abstract om er iets mee te doen.
De SOQ legt meteen de link naar actie, hierdoor biedt het aan het management een mooi kader om via het klimaat de wendbaarheid en de productiviteit van de organisatie te bevorderen.
Bronnen
SCOTT G. ISAKSEN, GÖRAN EKVALL “Assessing the Context for Change” – Technical manual for the Siuational Outlook Questionnaire
SCOTT G. ISAKSEN – HANS J. AKKERMANS “An introduction to Climate – SOQ” – Eigen publicatie
